Χαιρετώ
Posted in Χαιρετώ
Πιστεύουμε, πως γνώση που δεν μεταδίδεται είναι χαμένη γνώση. Το διαδύκτιο
είναι ένα μέσον που βοηθάει σε αυτή μας την απόφαση. Θέλουμε να μπορούν όλοι να
έχουν πρόσβαση και λόγο στις τέχνες.
Τι είναι τελικά η τέχνη; Είναι έκφραση, σκέψη, μόρφωση,
αγάπη, έρωτας, ιδέες, δουλειά, τρόπος ζωής, επανάσταση, αφιέρωση, τρελά,
ξέσπασμα, θυμός, τρυφερότητα, μοναξιά, κοινωνικότητα, αισιοδοξία, απαισιοδοξία;
Το να είναι κάποιος καλλιτέχνης, τι σημαίνει; Ότι πρέπει απαραίτητα να ζωγραφίζει ή να μετατρέπει τις αγωνίες του σε νότες ή τέλος πάντων να δημιουργεί; Ή μήπως να γεύεται την απόλαυση που προσφέρει ένα έργο τέχνης;
Απόλαυση! Τι ωραία λέξη. Ν’ αγαπάς, να μοιράζεσαι τις χαρές και τις αγωνίες σου με τον αγαπημένο σου, να τρέχεις, να γελάς, να ερωτεύεσαι, να ζεις…
Όλα αυτά τα καυτά ερωτήματα βομβαρδίζουν το είναι μου. Τη ψυχή μου κατακλύζουν αντικρουόμενα συναισθήματα. Προσπαθώ νάβρω διέξοδο, προσπαθώ νάβρω απαντήσεις. Μα καταλήγω πάντα στο ίδιο συμπέρασμα:
Τι είναι τέχνη; Τι είναι άραγε; Ποίος ξέρει… Κανείς.
Κάθε λέξη κρύβει με επιμέλεια το βαθύτερο νόημά της. Άλλο πράγμα η τέχνη, άλλο πράγμα το συναίσθημα Και φυσικά κάθε ανθρώπινη καρδία πάλλει με το δικό της ιδιαίτερο παλμό. Κι ακόμη κάθε προσωπικότητα έχει κρατά εγωιστικά το μυστικό του ζωγράφου που την δημιούργησε.
Οι φιλόσοφοι, οι μεγάλοι διανοητές, οι ανατόμοι της ανθρώπινης ψυχής έχουν βέβαια καταθέσει τις απόψεις τους στις τράπεζες της γνώσης. Μα αυτές οι εξηγήσεις καλύπτουν το σύνολο. Είναι τόσο γενικές. Τι γίνεται όμως όταν κάποιος γεννιέται έτοιμος ζωγράφος ή βιρτουόζος πιανίστας; Ποια είναι εδώ η επιστημονική εξήγηση; Εμείς την καθορίζουμε; Εμείς καθορίζομε το μέλλων, το παρόν, την ζωή και τις ικανότητες μας; Να κι ένα ακόμη ερώτημα: Η τέχνη είναι ικανότητα; Γιατί αν είναι, πως δικαιολογείται το γεγονός της ύπαρξης του φαινόμενου «Νταλί» (εγώ πιστεύω ότι η τρέλα ξεπέρασε την ικανότητα)…
Κι αν δεν παίζει αυτό τόσο σημαντικό ρόλο, πως εξηγείται το φαινόμενο «Λεονάρντο Ντα Βίντσι»;
Όλα μέσα στο μυαλό μας είναι. Όσο γράφω καταλήγω στο ότι η τέχνη δεν είναι τίποτα. Ή μάλλον είναι «το τίποτα». Για μερικούς αυτό το τίποτα είναι τα πάντα, για άλλους αυτό το τίποτα είναι «τίποτα», για άλλους είναι το ανάμεσα τους. Άλλωστε, η υπερβολή βλάπτει. Να κι άλλο. Η τέχνη είναι υπερβολή;
Πόσο αποκρουστική είναι αυτή η λέξη «Ποτέ»! Δεν θα έπρεπε να υπήρχε! Γι’ αυτό πότε μη λες ποτέ!
Άραγε ένας καλλιτέχνης αρθρώνει τη λέξη: «Ποτέ»; Άραγε ένας καλλιτέχνης έχει ψάξει τον εαυτό του; Ο Φρόιντ χρειάσθηκε δυο χρόνια για να αυτοψυχαναληθει.
Ένας απλός άνθρωπος πόσο χρόνο χρειάζεται; ( Ο Φρόιντ ήταν κανονικός άνθρωπος; Ή δεν ήταν κι αυτός καλλιτέχνης; ) Πιθανόν να μην τα καταφέρει ποτέ! Όχι. Πάντα όλοι οι άνθρωποι έχουν λίγο πολύ ψυχολογήσει τον εαυτό τους. Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους. Ανάλογα με την εξέλιξη τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Εξέλιξη! Άραγε η τέχνη είναι εξέλιξη; Είναι κι αυτό; Πολύ πιθανόν!
Τελικά η τέχνη καθώς φαίνεται είναι τα πάντα! Από μια τούρτα μέχρι ένα παλάτι. Από μια πέτρα μέχρι ένα δάσος. Άρα η τέχνη είναι και η φύση. Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει: Εμείς φτιάχνουμε την τέχνη ή η τέχνη φτιάχνει εμάς μέσα από την φύση, τη δημιουργία και ότι άλλο κρύβει μέσα τους αυτές οι τόσο περιεκτικές δυο συλλαβές που συνθέτουν τη λέξη τέχνη; Τέχνη είναι τα πάντα. Τέχνη είναι τα πάντα μέσα στο τίποτα. Είναι όλα μέσα στο τίποτα. Η τέχνη είναι ότι νιώθουμε –θέληση, μίσος, παράνοια, υπερβολή, αγάπη, ζήλια, υπόσχεση, κλάμα, γέλιο, λύπη, χαρά και ένα σωρό άλλα συναισθήματα που δεν μπορώ όλα να τα παραθέσω- ό,τι δημιουργούμε, ό,τι πιστεύουμε, ό,τι ζούμε. Και ο καλλιτέχνης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Θέλει δεν θέλει.
Δεν υπάρχει επιλογή, όλοι είμαστε καλλιτέχνες του δικού μας τομέα. Άρα δεν θα έπρεπε να λεγόμαστε άνθρωποι, αλλά καλλιτέχνες. Ναι, αλλά τι θα απογίνουν οι άνθρωποι που θέλουν να λέγονται καλλιτέχνες γιατί έχουν κάνει την μανία τους επάγγελμα; Τέχνη, λοιπόν, είναι και μανία! Όπως είναι και επάγγελμα. Γι’ αυτό μάλλον κάποιοι έξυπνοι επινόησαν τη λέξη «άνθρωπος», για να αποκαλούνται οι άλλοι που θεωρούν ότι η τέχνη είναι απλά και μόνο έκφραση. Και που να ’ξεραν!
Άνθρωπος, λοιπόν, είναι ένας καλλιτέχνης. Μπορούμε να πούμε, ότι η τέχνη είναι ένα βάζο και οι «άνθρωποι- καλλιτέχνες» είναι τα λουλούδια. Και επειδή υπάρχουν πολλά είδη εμείς, που δεν είμαστε καλλιτέχνες, πιθανόν να επιλέξουμε και ευωδιαστά και μαραμένα λουλούδια. Όπως ακριβώς υπάρχουν καλλιτέχνες αθάνατοι, υπάρχουν κι αθάνατα είδη λουλουδιών.
Εμένα μου αρέσουν τα φίνα, δεν σημαίνει όμως ότι αυτά που εγώ επέλεξα θα ζήσουνε για πάντα. Το ίδιο ισχύει και για την καλλιτεχνική δημιουργία.
Μπορεί όλα αυτά που γράφω να μην ισχύουν. Μπορεί ενενήντα χρόνια πριν ο Φρόιντ να τα σκέφτηκε όλα αυτά και να κατέληξε σε άλλες θεωρίες, πιο επιστημονικές που ακόμη εγώ δεν γνώρισα. Άρα η τέχνη είναι και θεωρία. Δεν πειράζει. Είμαι o Σάκης σκέφτομαι, δημιουργώ, προβληματίζομαι, γράφω, νοιώθω, ζω.
Είμαι κι εγώ καλλιτέχνης!
Το να είναι κάποιος καλλιτέχνης, τι σημαίνει; Ότι πρέπει απαραίτητα να ζωγραφίζει ή να μετατρέπει τις αγωνίες του σε νότες ή τέλος πάντων να δημιουργεί; Ή μήπως να γεύεται την απόλαυση που προσφέρει ένα έργο τέχνης;
Απόλαυση! Τι ωραία λέξη. Ν’ αγαπάς, να μοιράζεσαι τις χαρές και τις αγωνίες σου με τον αγαπημένο σου, να τρέχεις, να γελάς, να ερωτεύεσαι, να ζεις…
Όλα αυτά τα καυτά ερωτήματα βομβαρδίζουν το είναι μου. Τη ψυχή μου κατακλύζουν αντικρουόμενα συναισθήματα. Προσπαθώ νάβρω διέξοδο, προσπαθώ νάβρω απαντήσεις. Μα καταλήγω πάντα στο ίδιο συμπέρασμα:
Τι είναι τέχνη; Τι είναι άραγε; Ποίος ξέρει… Κανείς.
Κάθε λέξη κρύβει με επιμέλεια το βαθύτερο νόημά της. Άλλο πράγμα η τέχνη, άλλο πράγμα το συναίσθημα Και φυσικά κάθε ανθρώπινη καρδία πάλλει με το δικό της ιδιαίτερο παλμό. Κι ακόμη κάθε προσωπικότητα έχει κρατά εγωιστικά το μυστικό του ζωγράφου που την δημιούργησε.
Οι φιλόσοφοι, οι μεγάλοι διανοητές, οι ανατόμοι της ανθρώπινης ψυχής έχουν βέβαια καταθέσει τις απόψεις τους στις τράπεζες της γνώσης. Μα αυτές οι εξηγήσεις καλύπτουν το σύνολο. Είναι τόσο γενικές. Τι γίνεται όμως όταν κάποιος γεννιέται έτοιμος ζωγράφος ή βιρτουόζος πιανίστας; Ποια είναι εδώ η επιστημονική εξήγηση; Εμείς την καθορίζουμε; Εμείς καθορίζομε το μέλλων, το παρόν, την ζωή και τις ικανότητες μας; Να κι ένα ακόμη ερώτημα: Η τέχνη είναι ικανότητα; Γιατί αν είναι, πως δικαιολογείται το γεγονός της ύπαρξης του φαινόμενου «Νταλί» (εγώ πιστεύω ότι η τρέλα ξεπέρασε την ικανότητα)…
Κι αν δεν παίζει αυτό τόσο σημαντικό ρόλο, πως εξηγείται το φαινόμενο «Λεονάρντο Ντα Βίντσι»;
Όλα μέσα στο μυαλό μας είναι. Όσο γράφω καταλήγω στο ότι η τέχνη δεν είναι τίποτα. Ή μάλλον είναι «το τίποτα». Για μερικούς αυτό το τίποτα είναι τα πάντα, για άλλους αυτό το τίποτα είναι «τίποτα», για άλλους είναι το ανάμεσα τους. Άλλωστε, η υπερβολή βλάπτει. Να κι άλλο. Η τέχνη είναι υπερβολή;
Πόσο αποκρουστική είναι αυτή η λέξη «Ποτέ»! Δεν θα έπρεπε να υπήρχε! Γι’ αυτό πότε μη λες ποτέ!
Άραγε ένας καλλιτέχνης αρθρώνει τη λέξη: «Ποτέ»; Άραγε ένας καλλιτέχνης έχει ψάξει τον εαυτό του; Ο Φρόιντ χρειάσθηκε δυο χρόνια για να αυτοψυχαναληθει.
Ένας απλός άνθρωπος πόσο χρόνο χρειάζεται; ( Ο Φρόιντ ήταν κανονικός άνθρωπος; Ή δεν ήταν κι αυτός καλλιτέχνης; ) Πιθανόν να μην τα καταφέρει ποτέ! Όχι. Πάντα όλοι οι άνθρωποι έχουν λίγο πολύ ψυχολογήσει τον εαυτό τους. Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους. Ανάλογα με την εξέλιξη τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Εξέλιξη! Άραγε η τέχνη είναι εξέλιξη; Είναι κι αυτό; Πολύ πιθανόν!
Τελικά η τέχνη καθώς φαίνεται είναι τα πάντα! Από μια τούρτα μέχρι ένα παλάτι. Από μια πέτρα μέχρι ένα δάσος. Άρα η τέχνη είναι και η φύση. Το ερώτημα, λοιπόν, παραμένει: Εμείς φτιάχνουμε την τέχνη ή η τέχνη φτιάχνει εμάς μέσα από την φύση, τη δημιουργία και ότι άλλο κρύβει μέσα τους αυτές οι τόσο περιεκτικές δυο συλλαβές που συνθέτουν τη λέξη τέχνη; Τέχνη είναι τα πάντα. Τέχνη είναι τα πάντα μέσα στο τίποτα. Είναι όλα μέσα στο τίποτα. Η τέχνη είναι ότι νιώθουμε –θέληση, μίσος, παράνοια, υπερβολή, αγάπη, ζήλια, υπόσχεση, κλάμα, γέλιο, λύπη, χαρά και ένα σωρό άλλα συναισθήματα που δεν μπορώ όλα να τα παραθέσω- ό,τι δημιουργούμε, ό,τι πιστεύουμε, ό,τι ζούμε. Και ο καλλιτέχνης είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Θέλει δεν θέλει.
Δεν υπάρχει επιλογή, όλοι είμαστε καλλιτέχνες του δικού μας τομέα. Άρα δεν θα έπρεπε να λεγόμαστε άνθρωποι, αλλά καλλιτέχνες. Ναι, αλλά τι θα απογίνουν οι άνθρωποι που θέλουν να λέγονται καλλιτέχνες γιατί έχουν κάνει την μανία τους επάγγελμα; Τέχνη, λοιπόν, είναι και μανία! Όπως είναι και επάγγελμα. Γι’ αυτό μάλλον κάποιοι έξυπνοι επινόησαν τη λέξη «άνθρωπος», για να αποκαλούνται οι άλλοι που θεωρούν ότι η τέχνη είναι απλά και μόνο έκφραση. Και που να ’ξεραν!
Άνθρωπος, λοιπόν, είναι ένας καλλιτέχνης. Μπορούμε να πούμε, ότι η τέχνη είναι ένα βάζο και οι «άνθρωποι- καλλιτέχνες» είναι τα λουλούδια. Και επειδή υπάρχουν πολλά είδη εμείς, που δεν είμαστε καλλιτέχνες, πιθανόν να επιλέξουμε και ευωδιαστά και μαραμένα λουλούδια. Όπως ακριβώς υπάρχουν καλλιτέχνες αθάνατοι, υπάρχουν κι αθάνατα είδη λουλουδιών.
Εμένα μου αρέσουν τα φίνα, δεν σημαίνει όμως ότι αυτά που εγώ επέλεξα θα ζήσουνε για πάντα. Το ίδιο ισχύει και για την καλλιτεχνική δημιουργία.
Μπορεί όλα αυτά που γράφω να μην ισχύουν. Μπορεί ενενήντα χρόνια πριν ο Φρόιντ να τα σκέφτηκε όλα αυτά και να κατέληξε σε άλλες θεωρίες, πιο επιστημονικές που ακόμη εγώ δεν γνώρισα. Άρα η τέχνη είναι και θεωρία. Δεν πειράζει. Είμαι o Σάκης σκέφτομαι, δημιουργώ, προβληματίζομαι, γράφω, νοιώθω, ζω.
Είμαι κι εγώ καλλιτέχνης!
